Του δρα ΚΩΣΤΑ ΣΧΙΖΑ, ειδικού παθολόγου

Ποτέ άλλοτε ο αθλητισμός δεν είχε αποκτήσει τόση ζωτική σημασία όση στην εποχή μας, γιατί στις μέρες που η πρόοδος και η τεχνολογία μάς απομακρύνουν από τη φύση ο αθλητισμός εκτός από ιδέα γίνεται και ανάγκη. Ανάγκη για τη διατήρηση της ψυχικής και σωματικής υγείας που φθίνει καθώς η σύγχρονη ζωή γίνεται πιο αγχώδης και απαιτητική.

Κάθε ένας θέλει να αθλείται επειδή πιστεύει ότι έτσι τουλάχιστο εξαλείφει πολλούς κίνδυνους για την υγεία του. Αυτός, άλλωστε, είναι και ένας από τους σκοπούς του αθλητισμού. Για να επιτευχθεί όμως αυτό πρέπει η άθληση να γίνεται σωστά και σύμφωνα με τις βιολογικές ικανότητες του κάθε ατόμου. Ο αθλητισμός είναι μεν επένδυση στην υγεία, είναι όμως και πηγή κινδύνου αν δεν γίνεται με βάση τις σωστές ιατρικές κατευθύνσεις.

Ο αριθμός των ατόμων που συμμετέχουν σε κάποια μορφή φυσικής δραστηριότητας με στόχο την ψυχαγωγία, την εκγύμναση του σώματος και την προάσπιση της υγείας τους αυξάνει όλο και περισσότερο σήμερα σ' όλα σχεδόν τα κράτη.

Η σημασία της άσκησης για την υγεία του ανθρώπου, δηλαδή τόσο στην πρόληψη διάφορων νοσημάτων όσο και στη θεραπεία ορισμένων παθολογικών καταστάσεων, έχει κατανοηθεί απ' όλους σήμερα.

Αυτός είναι και ο σημαντικότερος λόγος που οδηγεί όλο και περισσότερους ανθρώπους να συμμετέχουν σε κάθε είδους φυσικής δραστηριότητας. Η άσκηση όμως αποτελεί ένα ισχυρό φυσιολογικό stress για τον οργανισμό.

Τι γίνεται στον κυπριακό χώρο; Γυμνάζεται ο Κύπριος;

Αν και δεν υπάρχουν στατιστικά, το ποσοστό των Κυπρίων που γυμνάζεται δεν είναι μεγάλο και δεν έχει ούτε διάρκεια. Ο Κύπριος δεν νομίζω ότι γυμνάζεται σωστά για να του προσφέρει η άσκηση καλύτερη ποιότητα ζωής. Μπορεί τα ινστιτούτα γυμναστικής να είναι γεμάτα, μπορεί μικροί αθλητές να γεμίζουν τα κολυμβητήρια, τις αίθουσες καλαθόσφαιρας, πετόσφαιρας κ.λπ., αλλά σε κάποια ηλικία διακόπτουν την άσκηση λόγω σπουδών, φόρτου εργασίας ή γάμου για τις γυναίκες και επανανακαλύπτουν την άσκηση στα 50 ή 60 τους χρόνια, διότι φθάνοντας πλέον στην πετυχημένη ηλικία φοβούνται κυρίως την παχυσαρκία και τις καρδιαγγειακές επιπλοκές. Αλλοι αρχίζουν να γερνούν και να θέλουν να διατηρήσουν τη σφριγηλότητά τους και αρχίζουν μια αθλητική δραστηριότητα, χωρίς κανένα ιατρικό έλεγχο.

Σίγουρα σ' όλα τα άτομα που επιθυμούν να αθληθούν πρέπει να γίνεται προσεκτικός ιατρικός έλεγχος.

Πράγματι η άσκηση κάνει καλό στην υγεία, αλλά κάθε άσκηση πρέπει να γίνεται ανάλογα με την ηλικία του ατόμου και εφόσον το άτομο μπορεί να την κάνει.

Μέχρι τώρα έχουμε παραβλέψει τελείως την ιατρική πλευρά σε σχέση με την άσκηση.

Τώρα με την εξάπλωση του «Αθλητισμός για όλους» πιστεύω ότι μικροί και μεγάλοι δεν πρέπει να αθλούνται χωρίς πιστοποιητικό υγείας από έναν καλό παθολόγο ή καρδιολόγο. Πόσο μάλλον άτομα κάποιας ηλικίας που ανακαλύπτουν ή επανανακαλύπτουν τα σπορ― αυτοί είναι η πιο μεγάλη κατηγορία ατόμων, ιδίως μετά την εξάπλωση του jogging. Τα άτομα αυτά δεν έχουν καμιά αθλητική δραστηριότητα ή ελάχιστη, διότι αφιερώθηκαν στην επαγγελματική τους ζωή.

Πράγματι αυτές οι ηλικίες χρειάζονται μεγαλύτερη προσοχή. Η καθιστική ζωή, το άγχος και τα περιττά κιλά συσσωρεύουν προβλήματα ειδικά στους «δεσμώτες των πόλεων». Η ανάγκη για άθληση προβάλλει ολοένα και εντονότερα. Ο αριθμός των ατόμων κάποιας ηλικίας που αποφασίζει να κάνει jogging, να παίξει τένις, καλαθόσφαιρα, ποδόσφαιρο και γενικά να τρέχει και να παίζει αυξάνει με γρήγορο ρυθμό.

Οι αρρώστιες της καρδιάς, του κυκλοφοριακού κ.λπ. αυξήθηκαν πολύ στις πολιτισμένες χώρες. Την αύξηση προκάλεσαν η έλλειψη κινητικότητας σε συνδυασμό με την υπερβολική τροφή, το άγχος και την κακή χρήση οινοπνεύματος και τσιγάρου.

Το έμφραγμα της καρδιάς είναι από τις πιο συνηθισμένες μορφές ασθενειών. Τα αίτια του εμφράγματος είναι πολλά:

1) Το υπερβολικό βάρος (παχυσαρκία)

2) Υπέρταση

3) Ελλειψη κινήσεως

4) Αύξηση χοληστερίνης

5) Διαβήτης

6) Κάπνισμα

7) Αγχος

8) Νευρική υπερένταση κ.λπ.

Τι συμβουλεύουμε σ' αυτές τις ηλικίες να κάνουν:

α) Κλινική εξέταση: Που αφορά την καρδιά, τους πνεύμονες, το γαστρεντερικό σύστημα, το μυϊκό, τις αρθρώσεις κ.λπ.

β) Εργαστηριακές εξετάσεις: Γενική αίματος, ταχύτητα καθιζήσεως ερυθρών αιμοσφαιρίων, ουρία, σάκχαρο ορρού, χοληστερίνη ΗDL, LDL, τριγλυκερίδια, ουρικό οξύ και ό,τι άλλο κρίνει ο γιατρός, από το ιστορικό κατά τη ν κλινική εξέταση.

γ) Ηλεκτροκαρδιογράφημα: Σε ηρεμία και κόπωση.

Σύμφωνα με την Αμερικανική Εταιρεία Αθλητιατρικής, σε δοκιμασία κόπωσης θα πρέπει να υποβάλλονται όλα τα άτομα, ηλικίας μεγαλύτερης των 35 ετών, που επιθυμούν να ενταχθούν σε κάποιο πρόγραμμα συστηματικής άσκησης. Επειδή όμως κάτι τέτοιο πρακτικά είναι πολύ δύσκολο να εφαρμοστεί, η δοκιμασία κόπωσης επιβάλλεται να γίνεται στα άτομα της ηλικίας αυτής, τόσο όταν από τον ιατρικό έλεγχο διαπιστώνεται κάποιο πρόβλημα όσο και όταν συνυπάρχουν παράγοντες αυξημένου κινδύνου (έχουν αναφερθεί ανωτέρω) για την εμφάνιση ισχαιμικής καρδιοπάθειας.

Σίγουρα μπορεί να γίνουν και άλλες παρακλινικές εξετάσεις στα αθλούμενα άτομα στα οποία, από το ιστορικό και την κλινική εξέταση, διαπιστώθηκε κάποιο ιδιαίτερο πρόβλημα υγείας.

Πράγματι κάτι που πρέπει να λαμβάνεται σοβαρά υπόψη είναι το πρόγραμμα της άσκησης που θα πρέπει να έχει ορισμένα χαρακτηριστικά για να είναι ωφέλιμο και ανώδυνο για το άτομο. Ετσι αρχικά θα πρέπει να εξατομικεύεται το πρόγραμμα ανάλογα με το άτομο και την ηλικία. Ο τύπος και η διάρκεια της άσκησης θα πρέπει να αποσκοπούν στη βελτίωση των λειτουργικών χαρακτηριστικών των μυών, στη βελτίωση της κατασκευής του συνολικού σώματος, στην καλυτέρευση των λειτουργιών διάφορων οργάνων και στη βελτίωση της ψυχολογίας του ατόμου.

Η άσκηση, τέλος, θα πρέπει να απαγορεύεται ή να διακόπτεται σύμφωνα με ορισμένες αντενδείξεις.

Συμπτώματα που επιβάλλουν την άμεση διακοπή τής άσκησης:

1) Εντονη κεφαλαλγία, ζάλη.

2) Τάση για λιποθυμία.

3) Εντονο αίσθημα παλμών.

4) Εμφάνιση θωρακικού πόνου.

5) Δύσπνοια.

6) Εντονη ωχρότητα.

7) Ανεξήγητο αίσθημα αδιαθεσίας και σύγχυσης.

Τελειώνοντας δε, θ' αναφέρω ότι η άσκηση πρέπει να γίνεται απ' όλους γιατί υπάρχουν πολλές επιστημονικές μελέτες που έδειξαν τα ευεργετικά της αποτελέσματα. Η άσκηση πρέπει να γίνει τρόπος ζωής, μέρος της καθημερινότητας, μια ευεργετική διέξοδος, μια απαραίτητη καταφυγή προς μια καλύτερη ποιότητα ζωής που θα φέρει και τη μακροζωία. Αλλά με ένα μήνυμα για τον Κύπριο αθλούμενο:

«Παίξε - τρέξε είναι το σύνθημα, αλλά πάντοτε με τη σύμφωνο γνώμη του γιατρού».