| Το σημερινό μας θέμα
καταπιάνεται με τα αρχαιότερα
αγωνίσματα των προγόνων μας.
Αγωνίσματα που μέχρι σήμερα με κάποιες
μικρές ή μεγάλες παραλλαγές
επιδίδονται οι κάτοικοι του νησιού μας 1. Κυνήγι - Σκόπευση Οι πρώτοι κάτοικοι της Κύπρου, 8500 χρόνια π.Χ., ασχολούνταν με το κυνήγι, που ήταν το μόνο μέσο εξασφάλισης της τροφής τους. Αυτό βεβαιώνεται από τις ανασκαφές που έγιναν στην περιοχή Ακρωτηρίου, στην τοποθεσία Αετόκρεμμος. Την εποχή εκείνη υπήρχαν στην Κύπρο νάνοι ελέφαντες και νάνοι ιπποπόταμοι, οι οποίοι εξαφανίστηκαν, κυρίως λόγω της συνεχούς καταδίωξής τους από τους κυνηγούς. Βασικά μέσα κυνηγίου ήταν τα τόξα και τα εξημερωμένα αρπακτικά πουλιά-γεράκια. Αγγεία της ορειχάλκινης εποχής (2500-1050 π.Χ.) βρίσκουμε στην Κύπρο με παραστάσεις κυνηγών με τόξα και γεράκια. Ένα δείγμα τέτοιων γερακιών μας δίνει, με πολλή, μάλιστα, παραστατικότητα, το χρυσό σκήπτρο του Κουρίου (φωτ. 7) που βρίσκεται στο εθνικό μας μουσείο και ανάγεται στον 12ο π.Χ. αιώνα. Είναι Μυκηναϊκής τέχνης και απόκτημα πολύτιμο. Βρέθηκε σε βασιλικό τάφο Μυκηναϊκού τύπου στην τοποθεσία Καλορίζικη ή Μερσινούδκια του Κουρίου. Στο ίδιο μουσείο μπορούμε να δούμε στεφανωμένο κυνηγό με γεράκι στο αριστερό του χέρι, που ανήκει στον 3ο π.Χ. αιώνα. Χαρακτηριστική είναι η παράσταση σε πίθο που βρέθηκε στον Αναλυόντα, που επίσης βρίσκεται στο Κυπριακό Μουσείο. Αποτελεί ανάπτυξη κυλίνδρου και παρουσιάζει δύο μέλη κυνηγετικής ομάδας. Οι δρομείς φέρουν τις γνωστές στολές Κρητών Μυκηναϊκής τέχνης. Θεωρείται έργο Αιγαιοπελαγίτη αγγειοπλάστη που εργαζόταν στην Κύπρο. Ο τοξότης, που βρίσκεται πάνω σε άρμα που σύρεται από ίππο, σκοπεύει αγριογούρουνα. Ανήκει στον 14ο π.Χ. αιώνα. 2. Άρση Βαρών Ένα από τα πλέον αγαπητά αθλήματα, στο οποίο επιδίδονταν οι αρχαίοι μας πρόγονοι, ήταν η άρση βαρών. Οι νεότεροι αθλητές διαγωνίζονταν κυρίως κατά τη διάρκεια θρησκευτικών εορτών κι εθνικών εκδηλώσεων. Το αγώνισμα διεξαγόταν με την άρση βάρους, ενός ογκόλιθου ή κιονόκρανου, από αρχαίο ναό και με τη μεταφορά του σε κάποια απόσταση ή με την ανύψωση του πάνω από το κεφάλι του διαγωνιζομένου ή ακόμα και το πέταγμά του πάνω από τους ώ- μους του. 1. Δείγμα ενός χαρακτηριστικού ογκόλιθου που αποτελούσε το όργανο διαγωνισμού για την επίδειξη δυνάμεως, είναι το έπαρμα Φαβατίωνος που βρέθηκε στην κοίτη του Ποταμού της Εληάς στην περιοχή Παλιόμυλος του χωριού Κουτραφάς. Έχει ύψος 0,48 εκ., περίμετρο 1,90 εκ. και βάρος 243,63 κιλά. Από τον τύπο των γραμμάτων που υπάρχουν σε αυτό τοποθετείται στον 3ο π.Χ. αιώνα. Σήμερα βρίσκεται στο εθνικό μας μουσείο. 2. Παρόμοιο βάρος βρίσκεται στο μουσείο της αρχαίας Ολυμπίας. Βρέθηκε στο Πελόπιο και ζυγίζει 143 κιλά. Φέρει επιγραφή βουστροψηδόν, δηλαδή δεξιά, αριστερά και πάλι δεξιά, όπως ζευγαρίζουν τα βόδια. Πάνω σε αυτό το βάρος είναι χαραγμένα τα ακόλουθα: ΒΥΒΟΝ ΤΕΤΕΡΙ ΧΕΡΙ ΥΠΕΡΚΕΦΑΛΑΣ ΜΥΠΕΡΕΒΑΛΕ Ο ΦΑΛΑ, δηλαδή, ο Βύβων με το ένα του χέρι με πέταξε πάνω από το κεφάλι του, ο γιος του Φάλα. Το αγώνισμα της άρσης βαρών δεν αποτελούσε άθλημα, ούτε και αναφέρεται στα αγωνιστικά προγράμματα της αρχαιότητας. Στην Κύπρο είχε εισαχθεί σαν αγώνισμα στους Παγκύπριους αγώνες, μα γρήγορα εγκαταλείφθηκε. Στη νεότερη εποχή, αυτή η μορφή της άρσης βαρών έμεινε γνωστή με την ονομασία διτζίμι, που προέρχεται από τη λέξη δοκιμάζω, αφού σ' αυτό το αγώνισμα δοκιμαζόταν η σωματική δύναμη των διαγωνιζομένων. 3. Πυγμαχία Σαν εφευρέτης της πυγμαχίας αναφέρεται ο Αχιλλέας, κατ' εντολή του οποίου έγινε αγώνας με νικητή τον Επειό, στον οποίο ο Πλάτωνας αποδίδει την εφεύρεσή της. Κατ' άλλους αποδίδεται στον Διόσκουρο Πολυδεύκη και κατ' άλλους στους Λακεδαιμονίους. Το αγώνισμα βρισκόταν κάτω από την προστασία του Απόλλωνα. Ο Όμηρος μας αναφέρει πως αγώνας πυγμαχίας έγινε και στο νησί των Φαιάκων, οργανωμένος από τον βασιλιά τους, Αλκίνοα, προς τιμή του Οδυσσέα. Νικητής αναδείχθηκε ο Λαοδάμας, γιος του Αλκίμου. Το αγώνισμα της πυγμαχίας εισήχθη για πρώτη φορά στους αρχαίους Ολυμπιακούς Αγώνες το 688 π.Χ., με νικητή τον Σμυρναίο Ονομαστό. Στην Κύπρο η πυγμαχία ήταν ένα από τα αρχαιότερα αγωνίσματα με τα οποία διαγωνίζονταν οι κάτοικοί της. Χαρακτηριστικά δείγματα πυγμαχίας διασώζονται πάνω σε αρχαία αγγεία. 1. Σε κατάλοιπο μυκηναϊκού αγγείου του 14ου π.Χ. αιώνα, που βρέθηκε στον Αναλυόντα, βλέπουμε ζεύγος πυγμάχων να διαγωνίζονται στο άθλημα αυτό. Βρίσκεται στο Βρετανικό Μουσείο. 2. Σε Μυκηναϊκό κρατήρα, βλέπουμε ζεύγος πυγμάχων Είναι της Μυκηναϊκής εποχής, της ύστερης εποχής. 4. Πάλη Η πάλη ήταν αγώνισμα πολύπλοκο. Ο Πλούταρχος αναφέρει πως υπήρχαν πάρα πολλοί τεχνικοί όροι. Χαρακτηρίζει δε την πάλη σαν ένα από τα και πλέον πανούργα αθλήματα. Στην αρχαιότητα επιστεύετο πως η πάλη έγινε άθλημα τεχνικό από τον Θησέα, ο οποίος φόνευσε τον Κερκύονα. Ιστορικά μπήκε στο πρόγραμμα των αρχαίων Ολυμπιακών τη 18η Ολυμπιάδα. Η πάλη υπήρξε ένα από τα πιο αγαπημένα αθλήματα στα οποία επεδίδονταν οι αρχαίοι μας πρόγονοι. Το αγώνισμα της πάλης ήταν συνυφασμένο με τη ζωή του Έλληνα της Κύπρου. Τον βλέπουμε, σε όλες τις ιστορικές περιόδους, να αγωνίζεται σε κάθε ευκαιρία που του παρουσιαζόταν. Τέτοιες ευκαιρίες εύρισκε κατά τις εθνικές επετείους ή τις θρησκευτικές πανήγυρεις. Για την κυπριακή πάλη κάνει λόγο ο
Ησύχιος, τονίζοντας πως, Κύπρια πάλη, ήν
ένιοι πάμμαχον καλούσιν, οι δε άγροικον
και απαλαιστρον, διά το τους εν Κύπρω
ατέχνως παλαίειν. (Κύπρια πάλη, την
οποία μερικοί πάμμαχον αποκαλούν,
άλλοι δε τραχεία και αδέξια, εξαιτίας
του ότι οι Κύπριοι αδέξια παλεύουν). ΠΟΛΙΤΗΣ - 30/07/2006, Σελίδα: 8 |